در اغلب قراردادهای پیمانکاری چنین مقرر می‌گردد که تحویل زمین و رفع معارض جهت اجرای پروژه با کارفرماست؛ در کمتر پروژه‌ای اجرای کار بدون وجود معارض (اعم از معارضین حقیقی و یا حقوقی) آغاز گردیده و پایان می‌یابد و در نتیجه یکی از ادعاهای رایج پیمانکارها، هزینه‌های ناشی از خواب ماشین آلات و بیکاریِ نفرات مستقر در محل اجرای پروژه است که چنانچه مبانی و نحوه محاسبه هزینه‌های مذکور در قرارداد مشخص نشده باشد، اغلب موضوعِ اختلاف قرار می‌گیرد.
یکی از راه‌های محاسبه هزینه‌های مربوط به خواب ماشین‌آلات و بیکاری نفرات، ارائه اسناد و مدارک مثبته مربوط به هزینه‌های صورت گرفته است که اغلب پیمانکارها تمایلی به آن نشان نمی‌دهند و البته بررسی مدارک ارائه شده و تایید آنها نیز موضوع علی‌حده‌ای است که اغلب کارفرماها مشتاق آن نیست.
راهکار رایج دیگر، محاسبه هزینه‌ها بر اساس نرخ عوامل (نرخ دستمزد نیروی انسانی و کرایه ماشین آلات) ابلاغی توسط وزارت نفت و یا سازمان برنامه و بودجه کشور می‌باشد که با اعمال ضرایبِ مندرج در فهرست بهای مربوط به شرح کار پروژه، جهت مشخص شدن هزینه‌هایی که پیمانکار در دوره توقف کار به دلایل غیر منتسب به ایشان متحمل شده است، به کار برده می‌شود.
حال چنانچه مبانی محاسبه هزینه‌های موضوع بحث در قرارداد فی‌مابین مشخص نشده باشد، باید منتظر اختلاف نظر در خصوص موضوعاتی از جمله، به شرح ذیل بود؛ همچنین در زمان پیش‌بینی مبانی مربوطه در قرارداد، تعیین تکلیف در خصوص موضوعات ذیل به عنوان مبانی اصلی توصیه می‌گردد:
– مبانی محاسبه هزینه خواب/توقف ماشین آلات و بیکاری نفرات پیمانکار؛
– ضرایب قابل استفاده‌ی مندرج در فهرست بهای مربوطه جهت محاسبه هزینه‌ها (در صورت استفاده از نرخ عوامل در محاسبات)؛
– تعداد ساعت کارکرد ماشین‌آلات و نفرات پیمانکار؛
– درصد قابل پرداخت به پیمانکار بعد از نهایی شدن هزینه‌ها در صورت استفاده از نرخ عوامل (با این توضیح که برخی بر این اعتقادند که ماشین‌آلاتی که به هر دلیلی متوقف بوده‌اند، استهلاک و هزینه‌های سربار کمتری داشته‌اند و لذا (به عنوان مثال) پرداخت ۷۰ درصد از مبلغِ حاصل از محاسبات بر اساس نرخ عوامل، پوشش هزینه‌های مربوطه را می‌دهد زیرا پیمانکار هزینه کمتری نسبت به حالت کارکرد ماشین‌آلات متحمل شده است.)
– جبهه‌های کاری دیگری که پیمانکار می‌توانسته نیروهای کاری خود را جهت عدم توقف و بیکاری به آن جبهه‌ها منتقل نماید که به نوع ماشین‌آلات و فاصله جبهه‌های کاری پروژه و در کل ماهیت پروژه نیز بستگی دارد.
ادعای مشابهی توسط پیمانکاران مطرح می‌شود در زمانی که کارفرما تعهدی مانند تحویل یکی از اقلام اصلی پروژه را برعهده داشته باشد اما به هر دلیلی در زمان مقرر نسبت به انجام تعهد خود اقدام ننماید که البته در تمامی این فروض، بررسی برنامه زمان‌بندی مصوب و زمان مقررشده برای انجام فعالیت‌های مربوط به هر یک از طرفین قرارداد، ضرورت دارد.
تجربه شما در خصوص موضوع مقاله حاضر چیست؟ گروه حقوقی دادپی از خواندن و به اشتراک گذاشتن تجارب ارزشمند شما استقبال نموده و سپاسگزار است.
